بیوگرافی معمار تادائو آندو
تادائو آندو از اوساکا ژاپن معماری است که در راس موفقیت کشورش قرار گرفته و در چند سال گذشته به عنوان یک نیروی فرهنگی در جهان ظاهر شده است. جایزه معماری ۱۹۹۵ پریتزکر در مراسمی رسمی در کاخ گراند تریانون ورسای فرانسه به او اهدا شد. بدون شک کسی در دنیای معماری وجود ندارد که اثر او را نشناسد. این اثر عمدتا از بتن آرمه و فضاهایی به شیوه های جدید و منحصر به فرد ساخته شده تا الگوهای پیوسته در حال تغییر نور و باد را در تمام سازه های خود از خانه ها و مجتمع های آپارتمانی گرفته تا کلیساها، موزه های عمومی و مراکز خرید تجاری به کار گیرد.
تادائو آندو می گوید: “نور در تمام کارهای من عامل کنترل کننده مهمی است. من فضاهای محصور را عمدتاً با استفاده از دیوارهای بتونی ضخیم ایجاد می کنم که دلیل اصلی آن ایجاد قلمروی برای فرد در جامعه است. هنگامی که عوامل خارجی محیط یک شهر نیاز به دیواری دارند که بدون منفذ باشد فضای داخلی باید کامل و رضایت بخش شود.”
آندو در مورد موضع دیوارها چنین می نویسد: “گاهی اوقات دیوارها قدرت نیرومندی را آشکار می کنند. آنها قدرت تقسیم فضا، تغییر شکل مکان و ایجاد قلمروهای جدید را دارند. دیوارها بنیادی ترین عناصر معماری هستند اما می توانند غنی ترین آنها نیز باشند.”
تادائو آندو ادامه می دهد: “چیزهایی مانند نور و باد تنها زمانی معنا پیدا می کنند که درون خانه و به شکلی جدا از دنیای خارج معرفی شوند. من نظم معماری را بر اساس مربع های هندسی، دایره ها، مثلث ها و مستطیل ها ایجاد می کنم و سعی می کنم از نیروها در محل ساخت بنا استفاده کرده تا هماهنگی میان خانه و طبیعت (نور و باد) را که در روند مدرن سازی خانه های ژاپنی در جریان رشد سریع دهه پنجاه و شصت از دست رفته را بازگردانم.”
جان موریس دیکسون در کتاب معماری پیشرو خود در سال ۱۹۹۰ نوشت: “هندسه نقشه های داخلی آندو که معمولاً شامل سیستم های مستطیل شکلی است که توسط دیوارهای خمیده یا زاویه دار مجزا شده اند می تواند در نگاه اول تصادفی یا انتزاعی به نظر برسند. آنچه در ساختمانهای واقعی کشف می شود فضاهایی هستند که به راحتی با تصرف انسان سازگار شده اند.”
او علاوه بر این کارهای آندو را تقلیل گرایانه توصیف می کند اما “… تأثیر آن چنین نیست که ما را از پرمایگی احساسی بی بهره کند. به نظر می رسد تمام محدودیت او با هدف متمرکز کردن توجه ما به روابط حجم های عظیم، نمایش نور روی دیوارهایش و رشته های منظمی که گسترش می دهد باشد. “
او کودکی خود را در مزارع و خیابانها گذراند و از سن ۱۰ تا ۱۷ سالگی وقت خود را صرف ساختن مدلهای چوبی از کشتی ها، هواپیماها و الگوهایی کرد که مهارت آن را از نجاری در نزدیکی خانه اش فرا گرفته بود. آندو پس از مدت کوتاهی بوکسور بودن خودآموزی خود را با کارآموزی کوتاه مدت زیر نظر طراحان و برنامه ریزان شهری آغاز کرد. “من هرگز دانش آموز خوبی نبودم و همیشه یادگیری را به تنهایی و خارج از کلاس ترجیح می دادم. زمانیکه ۱۸ سال داشتم به بازدید از معماری های سنتی عظیم معابد، زیارتگاه ها و چایخانه های کیوتو و نارا پرداختم و با دیدن ساختمانهای واقعی و خواندن کتاب در مورد آنها معماری را آموختم.” او در دهه شصت سفرهای مطالعاتی زیادی به اروپا و ایالات متحده داشت تا ساختمانهای بزرگ تمدن غربی را با کتاب طراحی دقیقی که حتی امروز هنگام سفر آن را با خود می برد مشاهده و تحلیل کند.
تادائو آندو اظهار می کند که کتابی را در مورد لوکوربوزیه در یک کتابفروشی دست دوم در اوساکا پیدا کرد و چندین هفته طول کشید تا پول کافی برای خرید آن را پس انداز کند. آندو هنگامی که این کتاب را تهیه کرد می گوید: “من نقاشی های دوره اولیه او را چندین بار دنبال و ترسیم کردم تا اینکه تمام صفحات سیاه شد و در ذهنم اغلب در شگفتم که چگونه لو کوربوزیه درباره این پروژه یا موارد دیگر فکر کرده است.” آندو هنگام بازدید از مارسِی فرانسه بازدید از شرکت طراحی مجتمع های مسکونی کوربو و علاقه مند شدن به استفاده پویا از بتن را به یاد می آورد. اگرچه بتن (همراه با فولاد و شیشه) متریال مورد علاقه آندو است اما او در چند پروژه نادرش از جمله غرفه ژاپن برای نمایشگاه ۹۲ در اسپانیا از چوب استفاده کرده است.
بتن آندو اغلب “به نرمی ابریشم” اشاره شده است. او توضیح می دهد که کیفیت سازه به مخلوط بستگی ندارد بلکه به قالب بندی که بتن در آن ریخته می شود بستگی دارد. به دلیل سنت معماری چوبی در ژاپن سطح مهارت نجاری بسیار بالاست. قالب بندی چوبی که قطره ای آب از درز اشکال آن نفوذ نمی کند به همین مهارت بستگی دارد. اشکالی برای بستن مسیر آب ضروری است که در غیر این صورت حفره ها ظاهر شده و سطح می تواند ترک بردارد.
قالب های فرم یا کرکره های چوبی او (همانطور که در ژاپن نامیده می شود) حتی برای رسیدن به نرمی ابریشمی بتن صیقل شده اند. سوراخ هایی به فاصله های مساوی در بتن که نتیجه پیچ هایی است که کرکره ها را کنار هم نگه می دارند تبدیل به علامت تجاری آندو شده است. بتن آندو هم سازمان یافته و هم تراز است و هرگز پوشانده یا گچ کاری نشده است.
اگرچه بتن برای آندو ارجحیت دارد اما جزئی از سنت ساختمان ژاپنی نیست. او توضیح می دهد: “بیشتر خانه های ژاپنی مثل خانه خودم با چوب و کاغذ ساخته شده اند. خانه ای که از زمان کودکی آنجا زندگی کرده ام همانند غاری است که در آن احساس راحتی دارم.” او می گوید که اولین فرزند دوقلوهای خانواده است. وقتی دو ساله بود تصمیمی گرفته شد مبنی بر اینکه مادر بزرگ مادری اش او را بزرگ کند و نام او را آندو گذاشتند. آنها قبل از نقل مکان به جایی که امروز زندگی می کند در نزدیکی بندر اوساکا زندگی می کردند.
قدردانی تادائو آندو از مهارت استاد نجارش تا حدی از این توصیف بر می آید: “من مدت زیادی از کودکی ام را در مغازه نجاری در خیابانی نزدیک خانه ای که در آن بزرگ شده بودم گذراندم و به تلاش برای ساخت اشکال چوبی علاقه مند شدم. با چشمانی جوان و حساس چگونگی رشد درختان، دگرگونی با نور خورشید و تغییر حاصله در کیفیت چوب را نظاره کردم و تعادل مطلق بین یک فرم و ماده ای که از آن ساخته شده را درک کردم. من کشمکش های درونی ذاتی عمل انسان را از اِعمال اراده اش برای خلق یک فرم تجربه کردم … “
