فراتر از یک محور؛ مسیـــری برای تفــــرج
طراحی فضای شهری؛ از تپههای «عباس آباد» تا تپههای «یوسف آباد»
گلاره البرزی- مائده کریمی طینت
از بررسی مفهوم «لبه» در جداره خیابان ولیعصر شروع کردیم تا به یک «محور» پر فراز و فرود رسیدیم؛ «لبه» همان که به بیان «لینچ»[۱] مرز میان دو قسمت پیوسته از شهر تعریف شده و «محور» که به تعبیر خودمان نه فقط یک خط بلکه «مسیری» است که ظرفیت تبدیل شدن به یکی از اصلی ترین فضاهای شهری تهران را داراست؛ مسیری که از سمت شرق، تپههای عباس آباد را به تپههای یوسف آباد در غرب تهران متصل میسازد و در این گذار، از محلههای جردن، گاندی، توانیر و یوسف آباد میگذرد؛ در این بین با شش خیابان اصلی شهر یعنی آفریقا، الوند، وزرا، ولیعصر، نظامی گنجوی و اسدآبادی تقاطع دارد.
در قلب این مسیر اما، «خیابان ولیعصر»، طولانی ترین خیابان خاورمیانه و «پله پناه» که پنجمین پله از پلههای هشتگانه خیابان ولیعصر است، نقطه شروع این جستجو و ماجرا بود. این محور خطی در لایههای زیرین خود منطبق بر تونل رسالت است؛ به همین دلیل اراضی روی تونل، سلسله زمینهایی ساخته نشدهاند که تبدیل به مسیری توپوگرافیک گشتهاند و تنوعی از پهنههای عمدتا بکرِ طراحی را با مساحت و فرمهای متفاوت پدید آوردهاند. وضع موجود این محور به گونهای است که این پهنههای با پتانسیل بالای طراحی و در عین حال زنجیروار و نزدیک به هم، گویی بدون کمترین ارتباطی با یکدیگر و شاید حتی در وضعیتی بدتر و رها شده، قرار دارند. این زنجیرهی اراضی دقیقا همان چیزی بود که ما را بر آن داشت تا با ارائه طرحی بر آن و تبدیل آن به فضای شهری فعال و سرزنده، سعی در ارتقاء کیفیت حیات شهرمان، تهران، بنمائیم.
«لبه» ها نیز در این مسیر نقاط پررنگ فعالیتهای شهری به حساب میآیند که هر یک با جذابیتهای خاص خود در طراحی، ما را برای تفکر و ایده پردازی دربارشان ترغیب کردند.
هدف ما از این پروژه، خلق مسیری پویا، همپیوند با زمینه و منسجم در عین تنوعی از فعالیتهاست که توامان اتصال محلهها و خیابانهای مهم شهر تهران را به واسطه طراحی کالبد و سلسله فعالیتهایی در این مسیر دارا می‌باشد.
[۱] Kevin Lynch