بیانیه بنیاد هنگام اعطای جایزه
زاها حدید اولین برنده زن جایزه معماری پریتزکر شد.
زاها حدید یک شهروند بریتانیایی متولد عراق برنده جایزه معماری ۲۰۰۴ پریتزکر شد و این اولین بار در تاریخ ۲۶ ساله جایزه بود که زنی برای این جایزه انتخاب شده است. حدید معمار ۵۳ ساله بریتانیایی-عراقی در ایالات متحده پروژه مرکز هنرهای معاصر ریچارد و لوئیس روزنتال را در سینسیناتی اوهایو ساخته و هم اکنون در حال توسعه مجموعه دیگریست تا با مرکز هنرهای برج پرایس اثر فرانک لوید رایت در بارتلزویل اکلاهاما همزمان باشد.
پروژه های دیگرش در اروپا ایستگاه آتش نشانی شرکت مبلمان ویترا در وایل آن در راین آلمان؛ ساختمان نمایشگاهی سازند منظره یک برای برپایی جشنواره باغ ۱۹۹۹ در وایل آن در راین آلمان؛ پارکینگ و پایانه هوهنهایم جنوبی، “پارک سوار” و تراموا در حومه استراسبورگ فرانسه؛ و پرش اسکی در کوه برگیسل مشرف به اینسبروک اتریش هستند.
او پروژه های بسیار دیگری از جمله ساختمان بی‌اِم‌وِ در لایپزیگ و یک مرکز علمی در ولفسبورگ هر دو در آلمان؛ مرکز ملی هنرهای معاصر در رم؛ طرح جامع بیلبائو اسپانیا؛ موزه گوگنهایم برای تایچونگ تایوان؛ ایستگاه قطار سریع السیر خارج از ناپل؛ و یک آرشیو، کتابخانه و مرکز ورزشی عمومی جدید در مونپلیه فرانسه در مراحل مختلف توسعه دارد.
توماس جی پیتزکر رئیس بنیاد هایت در اعلام انتخاب هیئت داوران گفت: “به عنوان حامیان این جایزه دیدن تمجید هیئت داوران برای اولین بار از زنی معمار برای ما خوشحال کننده و رضایت بخش بود. اگرچه مجموعه آثار او نسبتاً کم است اما تحسین فراوانی را از آنِ خود کرده و انرژی و ایده هایش نوید بیشتری برای آینده می دهد.”
لرد روتشیلد رئیس هیئت داوران جایزه پریتزکر اظهار داشت: ” زاها حدید همزمان با کارهای علمی و دانشگاهی اش به عنوان یک معمار حرفه ای در تعهد به مدرنیسم ثابت قدم بوده است. او همیشه از نوع شناسی موجود و فناوری پیشرفته فاصله گرفته و با نوآوری همیشگی خودش هندسه ساختمانها را تغییر داده است.”
لرد روتشیلد ادامه داد: “او سال چهارم تحصیلش در انجمن معماری لندن به عنوان دانشجوی رم کولهاس (برنده ۲۰۰۰ جایزه پریتزکر) از پروژه فارغ التحصیلی خود با عنوان “تکتونیک مالویچ” دفاع کرد. او هتلی را روی پل هانگرفورد در کنار رودخانه تیمز بنا کرد و از طرح های ماوراءالطبیعه برای برآوردن خواسته های نقشه و موقعیت بنا استفاده کرد. اینکه مراسم اهدای جایزه حدید در سن پترزبورگ روسیه شهری با زیبایی و اصالت فوق العاده و جایی که مالویچ در آن به زندگی و کار مشغول بود برگزار شد اتفاقی لذت بخش برایش بود.”
مراسم رسمی بزرگترین افتخار معماری جهان ۳۱ می ۲۰۰۴ در موزه دولتی آرمیتاژ برگزار و یک کمک هزینه ۱۰۰،۰۰۰ دلاری و یک مدال برنز به او اهدا شد و پس از آن مراسم مهمانی و شام در کاخ گراند پیترهوف تدارک دیده شده بود . مراسم اهدای جایزه هر ساله با ادای احترام به معماری تاریخی و معاصر در مکانهای مختلف جهان تغییر می کند.
فرانک گری داور و برنده جایزه ۱۹۸۹ پریتزکر گفت: “برنده جایزه سال ۲۰۰۴ احتمالاً یکی از جوانترین برنده ها و یکی از آشکار ترین مسیرهای معماری را دارد که سالها شاهد آن بوده ایم. هر پروژه با هیجان و نوآوری جدیدی روبرو می شود.” کارن استین روزنامه نگار و مدیر سرمقاله انتشارات فائیدون و داور جدید امسال اظهار داشت:”زاها حدید طی ۲۵ سال گذشته حرفه ای را برای به چالش کشیدن کنوانسیون (ایده های قراردادی فضای معماری، حرفه، نمایش و ساخت و ساز) شکل داده است.”
رولف فلبوم رئیس هیئت مدیره ویترا و داور جدید امسال گفت: “زاها حدید بدون ساخت و ساز و به طور بنیادی مجموعه معماری را با ایده های فضایی اش گسترش داده و اکنون که اجرای ساختمانهای پیچیده در حال وقوع است قدرت نوآوری او کاملاً آشکار شده است.”
اِیدا لوئیز هاستابل داور و منتقد معماری درباره این انتخاب گفت: “زاها حدید یکی از با استعدادترین متخصصان هنر معماری امروز است. از اولین طراحی ها و مدل هایش تا ساختمان های فعلی و کارهای در حال پیشرفت او بینش شخصی کاملاً اصیل و قدرتمندی وجود دارد که شیوه دیدن ما و تجربه فضا را تغییر داده است. عملکرد هندسه متلاشی (تکه تکه) و تحرک سیال حدید بهتر از خلق زیباییِ انتزاعی و پویا است و این مجموعه ای از آثاری است که دنیایی که در آن زندگی می کنیم را کشف و آشکار می کند.”
کارلوس جیمنز استاد معماری دانشگاه رایس در هیوستون و یکی دیگر از داوران پریتزکر گفت: ” اثر زاها حدید که با اشکال ترسیمی و صوری بی نظیرش پیش بینی شده به ما یادآوری می کند که معماری سیفونی برای انرژی های انبوه و فریادی دور از ساختمان تنهاست که دائما به سرزندگی شهر بی توجه است.” جورج سیلوتی استاد معماری دانشکده طراحی دانشگاه هاروارد و از داوران پریتزکر اظهار داشت: “ساختمانهای زاها حدید امروزه یکی از قانع کننده ترین استدلال ها برای برتری معماری در تولید فضا هستند. آنچه او با دستکاری بی مانندش از دیوارها، سطوح زمینی و سقف ها و با فضاهای سیال و درهم تنیده به دست آورده، اثبات روشنی از این موضوع است که معماری به عنوان هنری زیبا متوقف نشده و به شدت در تخیلش خواستار آن است.”
بیل لیسی معمار و مدیر اجرایی جایزه پریتزکر می گوید: “به ندرت معماری با فلسفه و رویکردی به شکل هنر ظهور می کند که بر جهت گیری کل حوزه تأثیر بگذارد. چنین معماری زاها حدید است که با صبر و حوصله واژگانی را ایجاد و تصحیح کرده و مرزهای جدیدی برای هنر معماری خلق کرده است.”
