مأموریت برای تجلیل از ۲۵۰۰ سالگرد تاسیس امپراطوری پارس، برج آزادی محلی برای جشن، ناآرامی و انقلاب بوده است. علی رغم ارتباط با شاه مخلوع، برج پس از انتخابات جنجالی ریاست جمهوری سال ۲۰۰۹ میزبان تظاهرات طرفدار دولت و ضد دولت بود.

در سال ۱۹۶۶، شاه مشتاق به نمایش ثروت حاصل از اکتشاف نفت و فاصله گرفتن از آشفتگی سیاسی گذشته، مسابقه ای را برای طراحی یک بنای یادبود جهت بزرگداشت حکومت خود و تجلیل از ۲۵۰۰ سالگرد تأسیس امپراطوری هخامنشیان تحت رهبری کوروش کبیر برگزار کرد. حسین امانت معمار بزرگ هنگامی که از این مسابقه مطلع شد به تازگی از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شده بود، وی از ادامه برنامه های ادامه تحصیل در ایالات متحده صرفنظر کرد، در عوض یک استودیوی معماری کوچک با کمک چند دوست که هنوز در مدرسه بودند در اتاق خواب خود تشکیل داد تا روی یک طراحی برای این اثر تاریخی کار کند. طراحی امانت – که از جذابیت وی به تاریخ پارس الهام گرفته است – در این مسابقه برنده شد.

امانت این طرح را نقطه اوج هر آنچه در مدرسه معماری و در سفر های خود به دور ایران، با ذکر بسیاری از پیشینه های تاریخی که از آن تأثیر گرفته توصیف میکند. طاق اصلی برج آزادی ترکیبی از طاق های پارابولیکی خرابه های پیش از اسلام در تیسفون با طاق های برجسته دوره اسلامی است و هزاره های تاریخ پارس را در بر میگیرد. برای آشتی دادن دو شکل قوس ، امانت از قوس های زیبایی که در معماری تاریخی ایران انجام شده است الهام گرفت. حتی پنجره های بالای برج تحت تأثیر ویژگی های مشابه در سازه های برج تاریخی قرار دارند.

برج آزادی و حسین امانت -1

برای کمک به تحقق هندسه پیچیده مورد نظر امانت، آروپ به عنوان مهندس سازه استخدام شد. برای پرداختن به چالش های شکل و موقعیت مکان لرزه ای این برج، از بتن مسلح ریخته شده در محل و سنگ های مرمر سفید استفاده شده است. به دلیل پیچیدگی قوس ها و منحنی های برج، شکل تقریباً هر قطعه از روکش سنگ ها منحصر به فرد بود.

برج آزادی و حسین امانت -2

این برج در سال ۱۹۷۱ تکمیل شد و در ابتدا به عنوان برج شهیاد (به معنای کلمه “یادبود پادشاه”) شناخته میشد. این مرکز بزرگترین پلاک تهران و یکی از بزرگترین پلازا های جهان با بیش از ۱۲۰،۰۰۰ متر مربع است. این مجموعه همچنین شامل نمایشگاه زیرزمینی و آثار باستانی تاریخ فارسی است.

تنها چند سال پس از اتمام آن، برج تبدیل به کانون تظاهرات علیه رژیم شاه شد. پس از انقلاب سال ۱۹۷۹ ، برخی انتظار داشتند این برج ویران شود. همانطور که مهندس سازه سر مایکل دانکن توضیح داد، “از آنجا که این نماد شاه و حکومت او بود، من ترجیح میدادم که جلوی دوربین ها به صورت آیینی نابود شود. اما در واقع، مانند همه انقلاب ها معلوم شد آنها نماد ملی هستند و خواست مردم چیز دیگری است. مردم آن را دوست داشتند. امروزه این برج به عنوان برج آزادی شناخته میشود و همچنان به عنوان مکانی  پر اهمیت برای مراسم ملی جشن ها و اعتراضات است، از جمله تظاهرات گسترده انقلاب موسوم به جنبش سبز در پی انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۹.

برج آزادی و حسین امانت -3

امانت خوش شانس نبود. وی به عنوان یک فرد بهائی و از تبار یهودیان، در جمهوری اسلامی تازه شکل گرفته با آزار و شکنجه روبرو شد. اتهامات علیه وی شامل اتهاماتی مبنی بر استفاده از نه پنجره در هر یک از نمای اصلی برج، نمادی بهائی بود. امانت مجبور به فرار از ایران شد و در کانادا مستقر گردید و در آنجا به معماری ادامه میدهد.

متأسفانه، گزارشی در سال ۲۰۱۳ از رویترز حاکی از آن است که این برج اخیراً دچار غفلت شده است، از جمله سقف ها ترک برداشته و آسیب رساندن به دیوار های لایه برداری و تعمیرات غیر اصولی اخیر، سیستم زهکشی را خراب کرده و جریان آب را در سازه تشدید میکند. مقامات اظهار داشتند که تعمیرات در حال برنامه ریزی و انجام است، اما پی گیری ها نشان میدهد که تعمیرات قبلی با مواد بی کیفیت انجام شده و در مورد اثر بخشی هرگونه تلاش در آینده شک و تردید ایجاد کرده است.

برج آزادی و حسین امانت -4

در دفتر امانات در ونکوور، عکسی بزرگ از برج در جریان اعتراضات سال ۲۰۰۹، که توسط هزاران تظاهرکننده احاطه گردیده، روی دیوار آویزان شده است. وی در مصاحبه ای در سال ۲۰۱۱ برای بی بی سی فارسی، واکنش خود را نسبت به آن صحنه شرح داد: “آن روز ، وقتی این افراد در جلوی این ساختمان جمع میشدند، شخصی از من پرسید،” چه احساسی دارید؟. آغوش گرم پدر، پدری که دو یا سه هزار سال در آنجا بوده است. این به خاطر ایران است؛ هیچ ربطی به من ندارد.”

برج آزادی و حسین امانت -5

منبع مقاله کلاسیک های معماری، برج آزادی و حسین امانت

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

3 × پنج =

فهرست